Sayın Üyemiz,

Avrupa’da denizcilik sektöründe enerji verimliliği uygulamaları, deniz çevresinin korunması, dijital dönüşüm, denizcilikte teknolojik uygulamalar ve araştırma alanında meydana gelen güncel gelişmelere ilişkin çeşitli kaynaklardan derlenen haberler bilgilendirme amacıyla aşağıda sunulmaktadır.

1. ICS: Gelecekteki Hidrojen Talebi İçin 2050’ye Kadar 400’den Fazla Hidrojen Gemisine İhtiyaç Var

Uluslararası Deniz Ticaret Odası (International Chamber of Shipping- ICS), 2050 yılına kadar ağır sanayi sektörünün küresel hidrojen talebini domine etmesinin beklendiği ve bu konuda başı çekecek pazarların Güney Kore, Japonya ve Avrupa olacağını ortaya koyan bir rapor yayımladı.

Rapor, yılda sadece 30 milyon ton küresel yeşil hidrojen talebini karşılamak için dünyanın takribi 411 adet yeni hidrojen gemisine ve Güney ve Orta Amerika'nın yıllık elektrik üretiminin toplamına eşdeğer miktarda elektriğe ihtiyaç duyacağını vurguluyor.

“Hidrojen talebini gerçeğe dönüştürmek: Hangi sektörler önce geliyor?” başlıklı rapor, temiz hidrojenin, özellikle dekarbonizasyonu zor olan sektörler olmak üzere birçok sektörde karbon azaltımı için bir enerji taşıyıcısı ve hammadde olarak işlev görme potansiyeline odaklanıyor.

Rapor, gelecekteki hidrojen talebini karşılamak için, yeşil hidrojen üretimine yönelik yenilenebilir elektrik talebinin eşi benzeri görülmemiş ölçekte olduğunu ve oldukça nadir karşılaşılabilecek fırsat ve zorluklara yol açacağını vurguluyor.

Biberach Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Enerji Ekonomisi Profesörü Stefan Ulreich ve ICS iş birliğiyle hazırlanan raporla, denizcilik de dahil olmak üzere, önümüzdeki yıllarda sanayi sektörlerinin kullanacağı yeni sıfır emisyonlu yakıtların gelecekteki arz ve talep dinamiklerinin daha doğru tespit edilmesi amaçlanıyor.

ICS Genel Sekreteri Guy Platten konuya ilişkin yaptığı açıklamada: "Küresel hidrojen talebinin 2050 yılına kadar net sıfır senaryosuna ulaşılabilmesi için, hidrojen bazlı yakıt kaynaklarına olan talebin, 2030'dan 2050'ye kadar, mevcut seviyelere göre beş kat artarak yaklaşık 500 milyon tona ulaşması gerekecek. Bu raporun ana çıkarımlarından biri, potansiyel talepteki yüksek değişkenliktir. Sanayi sektörü hidrojen talebinin belirleyicisi olacaktır. Bununla birlikte denizcilik sektörü de hidrojen ekonomisi için bir katalizör olarak kilit bir rol oynayabilir.” ifadelerini kullandı.

Raporda, başlangıçta hidrojen talebini yönlendiren ana pazarlar olarak üç ekonomi vurgulanıyor: Güney Kore, Japonya ve AB. Avrupa'nın 2030 yılına kadar yılda 20 milyon ton hidrojen hedefi bulunuyor ve bu hacmin yarısının ithal kaynaklardan geleceği ön görülüyor. AB'nin beklenen bu talebini karşılamak için, EU2030 (Avrupa Birliği 2030 İklim ve Yenilenebilir Enerji Hedefleri) hedefi doğrultusunda filonun 300 gemiye kadar arttırılması gerekiyor.

Uluslararası Enerji Ajansı'na (International Energy Agency- IEA) göre hidrojen kullanımının 2030 yılına kadar sabit kalması ve mevcut endüstriyel kullanım miktarları dahilinde kalması bekleniyor. Ancak rapora göre; mevcut hidrojen talebinin üzerine çıkılabilmesi adına yeni sektörlerde de hidrojen kullanımına başlanmasını sağlamak için; altyapı, yasal düzenlemeler ve enerjiye erişim engelleri konularındaki ihtiyaçların karşılanması gerektiği belirtiliyor.

Guy Platten tarafından yapılan açıklamalar: “Yasal düzenlemelerin açık ve net olması hayati önem taşımaktadır ve hükümetlerin hidrojen tedariğini hızlandırmak için buna yönelik teşviklere öncelik vermesi kilit rol oynamaktadır. Kesin olan bir şey var ki, denizcilikte hidrojen kullanımının önündeki engellerin kaldırılması için limanların hazır duruma getirilmesi ve altyapının geliştirilmesi oldukça önemli olacaktır. Bu, enerji güvenliğinin artırılmasına ve çeşitliliğe imkân sağlayarak hem denizciliğin hem de diğer sektörlerin ilerlemesine olanak tanıyacaktır. Bu imkân, bütünüyle enerji-denizcilik değer zincirini dönüştürmek için içinde bulunduğumuz jenerasyonda karşımıza bir kez çıkacak bir fırsattır.” sözleriyle devam etti.

Profesör Stefan Ulreich ise konuşmasında: "Geleceğin hidrojen ekonomisinin hayata geçirilmesinin anahtarı, üretim altyapısının yanı sıra ulaşım altyapısıdır. Denizcilik endüstrisi, hidrojen üretiminin fazla olduğu bölgeleri yüksek hidrojen talebi olan bölgelere bağlayarak kilit bir rol oynayacaktır. Ancak bunu sağlayabilmek için yükleme/boşaltma ve boru hattı taşımacılığına uygun liman altyapısı gerekmektedir. Koordinasyon halinde alınacak aksiyonlar bunların hazırlık sürecinde yardımcı olacaktır.

Gördüğümüz kadarıyla oluşacak yıllık hidrojen talebi, hidrojeni taşıyacak filonun arttırılması anlamına gelecektir. Dünya çapında 30 milyon ton hidrojen tedariği yapılması durumunda bu küresel artışı karşılamak için; 411 yeni hidrojen gemisine (uzun mesafeler için) veya amonyak olarak taşınması halinde ise 500 adet yeni gemiye ihtiyacımız olabilir." ifadelerini kaydetti. (Kaynak: ICS)

2. Denizlerdeki Plastik Atıklarla Mücadele İçin Deniz Taşımacılığı ve Balıkçılık Sektöründeki Firmalara Açık Çağrı

Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization- IMO), deniz taşımacılığı ve balıkçılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelere, kısa süre önce denizlerdeki plastik atıklarla mücadele için kurulan Plastik Deniz Çöpleri Küresel Endüstri İttifakı’na (Marine Plastic Litter Global Industry Alliance- Marine Plastic Litter GIA) katılmaları için çağrıda bulundu.

İttifak, denizlerdeki plastik kirliliğini azaltmak için yenilikçi çözümler geliştirmek ve aynı zamanda teknolojilerin ve alternatif yaklaşımların benimsenmesinin önündeki engelleri tespit etmek amacıyla deniz taşımacılığı ve balıkçılık sektörü liderlerini bir araya getirecek.

IMO’nun daha önce de sera gazı emisyonları ve biyolojik kirlilik konularında oluşturmuş olduğu Küresel Endüstri İttifakları’nda (Global Industry Alliance -GIA) edindiği deneyimleriyle kurulan bu yeni ittifak, denizcilik ve balıkçılık sektörlerinden kaynaklanan plastik deniz çöplerinin minimizasyonuna yönelik faaliyetler yürütecek.

GloLitter Ortaklığı Projesi (GloLitter Partnerships Project) ve Bölgesel Atık Projesini (Regional Litter Project) içeren bir proje portföyü olan OceanLitter Programının bir parçası olarak IMO tarafından yürütülecek olan Marine Plastic Litter GIA, daha önce GloLitter Projesi kapsamında kurulan projeye ilişkin mevcut GIA ile birleştirilerek onun yerini alacak.

Marine Plastic Litter GIA

Marine Plastic Litter GIA’nın; armatörler, limanlar, balıkçılık endüstrisi, geri dönüşüm şirketleri, teknoloji ve veri sağlayıcıları ve klas kuruluşları dahil olmak üzere geniş yelpazedeki denizcilik paydaşlarını içermesi bekleniyor. İttifakın çalışma programlarının oluşturulması ve faaliyetlerinin izlenmesi, oluşturulacak bir komite tarafından yürütülecek.

Üyeler, bilgi ve uzmanlıklarını paylaşmak, plastik çöplerle mücadeleye yardımcı olacak sektör kılavuzları ve araçları geliştirmek ve diğer faaliyetler aracılığıyla potansiyel yeşil çözümlere ilişkin farkındalığı artırmak için düzenli olarak bir araya gelecek.

Bu faaliyetlerden elde edilen çıktılar, bilgi edinme ve aksiyon alınması amacıyla Deniz Çevresini Koruma Komitesi (Marine Environment Protection Committee- MEPC) ve Londra Protokolü (London Convention) gibi IMO organlarıyla da paylaşılacak.

Üyelik Koşulları

İttifaka üyelik yalnızca aşağıdaki koşulları taşıyan endüstri kuruluşlarıyla sınırlı olacak:

-Ulusal veya çok uluslu, küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler) ve kooperatifler dahil olmak üzere bireysel, kâr amacı güden, ticari işletmeler veya şirketler

-Ticari işletme veya şirket gibi faaliyet gösteren devlete ait işletmeler

-İşletmeler tarafından doğrudan finanse edilen ve/veya yönetilen kurumsal vakıflar

Kamu sektörü veya akademik örgütler gibi kuruluşların üye olması mümkün olmamaktadır, ancak belirli iş süreçlerine veya etkinliklere katılmaya davet edilebilirler.

Üyelik için şirketlerin aşağıda belirtilen şartları sağlamaları gerekmektedir:

-Denizlerdeki plastik çöplerin azaltımına yönelik çalışmalarda yer alma taahhüdü

-Aktif olarak katılım ve katkı sağlama konusunda gönüllülük

-Mali ve teknik ayni katkıda bulunma

Başvuru Çağrısı 

Üye olmak isteyen şirketlerden, aşağıdaki bilgileri içeren en fazla iki sayfalık bir niyet mektubu talep edilecek:

- Marine Plastic Litter GIA’ya katılım gerekçeleri

-Şirketleri bünyesinde (varsa) plastik deniz çöplerinin azaltımına yönelik mevcut girişimler

-Sunulacak potansiyel teknik uzmanlık veya katkıya ilişkin ayrıntılar (Örneğin; Marine Plastic Litter GIA çalışmaları hakkında inceleme ve geri bildirim sağlamak, raporların hazırlanması konusunda iş birliği yapılması ve sektörel yuvarlak masa toplantılarına girdi sağlanması. Yılda en az 25 gün ayni teknik uzmanlık desteği beklenmektedir.)

-Ayni teknik katkı kapsamında ödenecek yıllık 20.000 ABD Doları tutarındaki üyelik ücretinin kabul edilmesi (Kaynak: IMO)

3. IMO Üye Devletleri MEPC82 Toplantısında Orta Vadeli GHG Önlemlerini Görüşecek

30 Eylül- 4 Ekim 2024 tarihleri arasında düzenlenecek olan IMO 82. Deniz Çevresini Koruma Komitesi (Marine Environment Protection Committee- MEPC82) toplantısında, IMO üye ülkeleri, orta vadeli sera gazı (GHG) azaltım önlemlerini görüşecek. Bunun yanı sıra; GHG fiyatlandırma mekanizması ve yakıt standartları da toplantı gündeminde olan diğer konular arasında yer alacak.

Çin, MEPC82 öncesinde, IMO’ya sunduğu orta vadeli önlem teklifini, yakıtın üretiminden gemideki nihai kullanımına kadar olan sera gazı emisyonlarının dikkate alınması (Well to Wake- WtW) yaklaşımına yeni bir metodoloji ekleyerek revize etti.

Angola ve Ekvador da; Arjantin, Brezilya, Norveç, Güney Afrika, BAE ve Uruguay'a katılarak Çin’in teklifini destekleyen ülkeler arasına dahil oldu.

Çin ve beraberindeki devletler, IMO'nun Uluslararası Denizcilikten Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonlarını Azaltmak İçin Revize Stratejisinde (IMO 2023 Sera Gazı Stratejisi) açıkça ifade edilmesine rağmen, küresel ölçekte zorunlu bir ekonomik tedbirden ziyade, yakıt standardı önerileriyle birleştirilmiş bir esneklik mekanizmasını destekliyor. Uygulanacak zorunlu bir karbon vergisinin, gelişmekte olan ekonomilere, gelişmiş ekonomilere kıyasla büyük ölçüde zarar vereceğini savunarak bu yaklaşımla belirlenecek bir karbon vergisine karşı çıkıyor.

Çin'in önerisi, 2030'dan itibaren sıfır veya sıfıra yakın emisyonlu yakıt kullanan gemiler için uygulanacak bir ödül sistemini de içeriyor.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (United Nations Conference on Trade and Development- UNCTAD) ise, gelişmekte olan ekonomilerin, gelir akışları oluşturan dört politika senaryosunun her birinde 2050 yılına kadar %0,21 oranında GSYİH düşüşü yaşayacağını, eğer gelir yalnızca gelişmekte olan ekonomilere, küçük ada devletlerine ve az gelişmiş ülkelere yönlendirilirse, gelişmekte olan ekonomilerdeki GSYİH büyümesinin 2050’ye kadar %0,11-%0,20 oranında düşeceğini öne sürüyor.

IMO üye devletleri, 2025 yılında gerçekleştirilecek iki MEPC toplantısında orta vadeli önlemleri kesinleştirip kabul etme konusunda mutabakata vardıkları için, 30 Eylül- 4 Ekim tarihleri arasındaki MEPC82'de önlemler görüşülecek ve 2027 yılında veya sonrasında yürürlüğe girecek. (Kaynak: Lloyd’s List)

4.FuelEU Maritime Yönetmeliği Hakkında Güncel Bilgiler

Avrupa Deniz Emniyeti Ajansı (European Maritime Safety Agency-EMSA), denizcilik firmalarının FuelEU Maritime İzleme Planlarını hazırlamalarına ve doğrulayıcı kuruluşlara sunmalarına yardımcı olacak yeni işlevsel araçlar geliştirdi. Bahse konu araçlar, 30 Temmuz 2024 tarihinde başlatılan THETIS-MRV’nin yeni sürümünde yer almaktadır. Söz konusu güncelleme, Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan ve FuelEU Maritime Yönetmeliği’ni tamamlayan, izleme planı şablonu ve doğrulama faaliyetlerine ilişkin uygulama yönetmeliklerine dayanmaktadır. EMSA tarafından denizcilik firmalarına yardımcı olmak için internet sitesi üzerinden erişilebilen video eğitimi de hazırlanmıştır.

Ayrıca, Avrupa Komisyonu Mobilite ve Ulaştırma Genel Müdürlüğü (Directorate General for Mobility and Transport-DG MOVE) tarafından FuelEU Maritime Yönetmeliği hakkında sıkça sorulan sorular bölümü hazırlanmıştır. Bu sorular, Avrupa Komisyonu’nun alternatif yakıt altyapısı alanındaki ana uzman grubu olan Avrupa Sürdürülebilir Denizcilik Forumu (European Sustainable Shipping Forum-ESSF) üyelerinden ve diğer önemli denizcilik paydaşlarından gelen sorular ve geri bildirimleri yansıtmaktadır. (Kaynak: EMSA)

Bilgilerinize arz/rica ederim.

Saygılarımla,

                                                                                                         Saygılarımla,

                                                                                                          İsmet SALİHOĞLU
                                                                                                          Genel Sekreter