Sayın Üyemiz,

Avrupa’da denizcilik sektöründe enerji verimliliği uygulamaları, deniz çevresinin korunması, dijital dönüşüm, denizcilikte teknolojik uygulamalar ve araştırma alanında meydana gelen güncel gelişmelere ilişkin çeşitli kaynaklardan derlenen haberler bilgilendirme amacıyla aşağıda sunulmaktadır.

1. Avrupa Komisyonu 2040 Yılı İklim Hedefi Önerisini Yayınladı.

Avrupa Komisyonu tarafından 06.02.2024 tarihinde, Avrupa Birliği’ni (AB) 2050 yılına kadar iklimi nötr hale getirme sürecini belirleyen 2040 yılı iklim hedefi önerisi yayınlandı.

Avrupa Birliği ülkeleri gemi sahipleri, denizcilik sektöründe özellikle e-yakıtlar ve gelişmiş biyoyakıtlar başta olmak üzere düşük ve sıfır emisyonlu yakıtların kullanımındaki engelleri ele alma ve karbon azaltma çözümlerine erişimi olan diğer sektörlere kıyasla öncelikli erişimini sağlama konusunda Avrupa Komisyonu’nun kararlı tutumunu memnuniyetle karşılamaktadır.

Komisyon, sürdürülebilir yakıtların artan maliyetlerinin denizciliğin rekabet gücü açısından önemli bir faktör olduğunu kabul etmekte ve bu yakıtların üretimini teşvik etmek için düzenleyici tedbirleri dikkate almayı taahhüt etmektedir. Bu kapsamda Avrupa Birliği ülkeleri gemi sahipleri, yakıt tedarikçilerinin bu yakıtları piyasada bulundurabilmeleri için gerekli şartların yerine getirilmesini desteklemektedir.

Avrupa Topluluğu Armatörler Birliği (European Community Shipowners’ Associations-ECSA) Genel Sekreteri Sotiris RAPTIS, “Denizcilik sektörüne gelişmiş biyoyakıtlar ve e-yakıtlar gibi düşük ve sıfır emisyonlu yakıtlara öncelikli erişim sağlama konusunda bu kadar güçlü bir taahhüdü ilk kez görüyoruz. Sürdürülebilir yakıtların maliyet farkı büyük, çünkü sürdürülebilir yakıtların maliyeti, şu anda denizcilikte kullanılan yakıtlara göre dört kat daha yüksek olabiliyor. Bu taahhüdü kısa sürede eyleme dönüştürmek ve mevcut İnovasyon Fonu kapsamında halihazırda belirlenmiş Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) gelirlerini kullanarak bu konuda Komisyon ile birlikte çalışmayı ve işbirliği yapmayı heyecanla bekliyoruz.” açıklamasında bulundu.

ECSA, Avrupa ekonomisinin karbon salımını azaltma için üç senaryoya uygun olarak denizcilik sektörü için farklılaştırılmış hedeflerin göz önünde bulundurulmasını destekliyor. Temmuz 2023’de kabul edilen Revize IMO GHG Stratejisi, 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonu hedefi belirlerken, 2040 yılına kadar en az %70 olmak üzere %80 hedefine ulaşmayı amaçlıyor.

Ayrıca Sotiris RAPTIS; “Temmuz 2023’deki tarihi anlaşmadan sonra uluslararası denizciliğin 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşmasına yönelik gerekli önlemleri geliştirmesi için Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne verilen güçlü bir destek mesajıdır. Ayrıca, Avrupa denizciliğinin adil bir rekabet ortamında faaliyet göstermesini sağlamak için önemli bir adım atılmıştır.” ifadelerini kullanmıştır.

Söz konusu öneri Avrupa’nın özel yatırımlar için daha cazip hale gelmesi ihtiyacını kabul etmektedir. Son 15 yıl boyunca, Avrupa gemi finansmanı, denizcilik firmalarının başka yerlerde finansman fırsatları aramak zorunda kalmasıyla birlikte sürekli olarak düşüş göstermiştir. Öneride de belirtildiği üzere, sermaye piyasaları yoluyla özel yatırımların önünün açılması ileriye doğru atılmış olumlu bir adımdır. Ancak bunun, özellikle denizcilik KOBİ’leri için büyük öneme sahip olan uygun bir bankacılık finansmanı çerçevesiyle birleştirilmesi büyük önem arz etmektedir.

Mevcut üç senaryo ve Avrupa Komisyonu’nun önerdiği yeni AB 2040 iklim hedefi ECSA tarafından detaylı olarak analiz edilecek olup önümüzdeki süreçte katkıda bulunulması hedeflenmektedir.

(Kaynak: ECSA)

2. Avrupa Deniz Ulaştırma Çevresel Raporu İkinci Baskısı.

Avrupa Deniz Taşımacılığı Çevre Raporu’nun (European Maritime Transport Environmental Report-EMTER) ikinci baskısı için Paydaş İstişare Çalıştayı 14 Şubat 2024 tarihinde çevrimiçi olarak gerçekleştirildi.

EMTER raporu, Avrupa Deniz Emniyeti Ajansı (European Maritime Safety Agency-EMSA) ve Avrupa Çevre Ajansı (European Environment Agency-EEA) tarafından ortaklaşa hazırlanan, Avrupa Birliği’ndeki (AB) taşımacılık sektörüne ilişkin çevresel ilk güncel ve kapsamlı genel bakıştır. EMTER raporunun İlk baskısı 2021 yılında yayımlanmış olup ikinci baskısının hazırlıkları sürmektedir.

Çalıştay sırasında Avrupa Komisyonu hizmetlerinden, ulusal idarelerden, sanayiden, sivil toplumdan ve araştırma ve geliştirme enstitülerinden temsilciler EMTER raporu üzerinde devam eden çalışmaları değerlendirmek üzere bir araya geldi.

Çalıştayın açılışını yapan EMSA İcra Direktörü Maja Markovcic Kostelac, ilk raporun yayımlanmasından itibaren gerçekleşen düzenleyici ilerlemeler hakkında özet bilgi vermiştir. Bu ilerlemeler arasında, AB’nin 55’e Uyum (Fit for 55) paketinin yanı sıra, deniz taşımacılığına AB Emisyon Ticaret Sistemi’ne deniz taşımacılığının dahil edilmesi ve FuelEU Maritime’ın da bulunduğu düzenlemeler bulunuyor. Ayrıca, Gemilerden Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonlarının Azaltılmasına İlişkin Revize IMO 2023 Stratejisi’nin kabul edilmesi de bu gelişmeler yer almaktadır. Markovcic Kostelac tarafından, EMTER ikinci raporunun basit bir güncelleme raporu olmasının ötesinde biyolojik çeşitlilik göstergeleri, alternatif enerji kaynakları ve tahmin bileşenleri dahil olmak üzere yeni unsurları keşfedilmesi amacı taşıdığı vurgulandı.

(Kaynak: EMSA)

3. Biyoyakıtlarla Güvenli Yakıt İkmali Hakkında EMSA Çalışmaları.

Denizcilik sektörü daha sürdürülebilir bir yöne ilerledikçe, biyoyakıtlar küresel filonun dekarbonizasyonu için bir seçenek olarak ortaya çıkmıştır. Ancak, saf biyoyakıt ve biyoyakıt karışımlarının, denizcilik sektöründe halihazırda yakıt ikmali yapılmasına rağmen, bu yakıtların güvenlik yönleri geniş çapta araştırılmamış veya anlaşılmamıştır. Sonuç olarak, 2022 yılında EMSA tarafından, denizcilikte biyoyakıtların potansiyeline ilişkin güncellenmiş bir çalışma yayımlanmış olup denizcilik operasyonları için en umut verici biyoyakıtlar belirlenmiştir. Bu biyoyakıtlar arasında biyometanol, biyo-FT-dizel, biyodimetil eter (DME), HVO ve FAME ve ilgili karışımlar bulunmaktadır.

EMSA tarafından yapılan çalışma, mevcut üretim kapasitesi, depolama ve dağıtım altyapısı ile güç üretimi teknolojilerini dikkate alarak, teknik-ekonomik analizler ve risk tabanlı vaka çalışmalarını içermektedir. Ayrıca EMSA, biyoyakıt ile yakıt alımı güvenlik yönlerine ilişkin çalışmanın ilk bölümünü yayımlamış olup bu kapsamda, parlama noktası, toksisite ve soğuk akış özellikleri gibi güvenlik açıları bakımından önceden seçilmiş biyoyakıtların kapsamlı bir analizini sunmaktadır. Söz konusu çalışma, bu parametrelerin yakıt ikmal işlemleri sırasında güvenlik endişelerine yol açabilecek tehlike belirleme incelemesini içermektedir.

Ayrıca bahse konu çalışma, denizcilik sektörüne uygun olabilecek diğer endüstrilerdeki uygulamaları incelemekte ve denizcilik kullanımı için düzenlemelerin geliştirilme durumunu, geleneksel yakıt ikmal düzenlemelerini dikkate alarak gözden geçirmektedir. Bu seriye ait gelecek raporlar, Tehlike Tanımlaması (Hazard Identification-HAZID) atölye çalışmalarının sonuçlarından yola çıkarak, bu yakıtların ikmali için bir rehber belge ve güvenlik kontrol listeleri oluşturacak ve geleneksel yakıtlarla karşılaştırma yapacaktır. Biyoyakıtlarla Güvenli Yakıt İkmali Üzerine Çalışmanın ilk bölümü (biyometanol, FT-dizel, DME, HVO ve FAME) EMSA resmi internet sayfasında yer almaktadır.

(Kaynak: EMSA)

4. Denizcilikte Dijitalleşme İvme Kazanıyor: Liman Tek Pencere Sistemi

2024 yılı, denizcilik sektöründe "Liman Tek Pencere Sistemi’nin" zorunlu hale gelmesiyle birlikte dijital dönüşümün hızlanması sürecinde bir kilometre taşı olacaktır.

Uluslararası Deniz Trafiğinin Kolaylaştırılması Sözleşmesi (The Convention on Facilitation of International Maritime Traffic-FAL) kapsamında alınan karar gereğince 1 Ocak 2024’ten itibaren gemilerin limanlara uğradıklarında tek bir dijital platform üzerinden bilgi paylaşımı ve alışverişi yapmaları gerekmektedir. Bu uygulamanın gemilerin varış, kalış ve ayrılış bilgilerini netleştirerek küresel ölçekte nakliye verimliliğini büyük ölçüde artırması beklenmektedir.

Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO) Genel Sekreteri Arsenio Dominguez, dijitalleşmenin denizcilik sektöründe daha fazla verim elde etmek için hayati bir önem taşıdığını ve Liman Tek Pencere Sistemi’nin gemiler, limanlar ve devlet kurumları arasında hızlı, güvenilir ve kesintisiz şekilde bilgi sağladığını ifade etmiştir.

IMO, denizcilik sektöründe faaliyet gösteren ülkelere Liman Tek Pencere Sistemi’nin uygulanması sürecinde destek sunmaktadır. 2019 yılında IMO koordinasyonunda gerçekleştirilen Antigua ve Barbuda'da Liman Tek Pencere Sistemi projesinin başarıyla tamamlanması üzerine; Kasım 2023'te, Singapur Denizcilik ve Liman İdaresi (Maritime and Port Authority of Singapore-MPA) ve IMO’nun desteğiyle Ticaretin Kolaylaştırılması için Tek Pencere (SWiFT) projesi yapılmış ve akabinde sistemin Angola'daki Lobito Limanı’na devir teslimi gerçekleştirilmiştir.

IMO Kolaylaştırma Komitesi (The Facilitation Committee-FAL), Liman Tek Pencere Sistemi uygulamalarında rehberlik etmek amacıyla; sistem kurulumu, bilgi alışverişinin kimlik doğrulaması, bütünlüğü ve gizliliği gibi konuları kapsayan kılavuz ilkeler yayımlayarak üye devletlere destek sunmaktadır.

(Kaynak: IMO)

5. Kızıldeniz'de Güvenlik ve Seyrüsefer Özgürlüğü: AB Konseyi EUNAVFOR ASPIDES Misyonunu Başlattı

Avrupa Birliği (European Union-EU) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell 19.02.2024 tarihinde, AB Konseyi olarak Kızıldeniz'de ve Basra Körfezi'nde seyrüsefer özgürlüğünü yeniden tesis etmek ve korumak amacıyla, EUNAVFOR ASPIDES isimli savunma amaçlı deniz güvenliği görevini başlattıklarını açıkladı.

Borrell, görevin seyrüsefer serbestliğinin yeniden tesis edilmesinde ve ticari çıkarların korunmasında kilit bir rol oynayacağını ifade etti.

Ekim 2023'ten bu yana çok sayıda Husi saldırısının uluslararası ticari gemileri hedef aldığı bölgeye yönelik olarak düzenlenen askeri görev kapsamında AB ülke donanmalarına ait gemiler kullanılacak ve misyon yalnızca savunma amaçlı olacak. Görev kapsamında, denizde durumsal farkındalık sağlanacak, gemilere eşlik edilecek ve olası saldırılardan korunmaları sağlanacak. 

Görev, Babu’l Mendeb Boğazı ve Hürmüz Boğazı'ndaki ana deniz ulaştırma hatlarının yanı sıra Kızıldeniz, Aden Körfezi, Umman Körfezi ve Basra Körfezi'ndeki uluslararası sularda aktif olacak.

Merkezi Yunanistan'ın Larissa şehrinde olacak deniz görevine Tuğamiral Vasileios Gryparis komuta edecek.

Kızıldeniz'deki Durum

Yemen'deki Husiler, 31 Ekim 2023'ten beri Kızıldeniz, Aden Körfezi ve Umman Körfezi'ndeki gemileri hedef alarak saldırılar düzenlemektedir. 

Bu saldırılar, ticari gemilerdeki sivillerin hayatını tehlikeye atmakta ve açık denizlerin serbestisinin ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nde yer alan uluslararası seyrüsefer için kullanılan boğazlardan transit geçiş hakkının ihlali anlamına gelmektedir.

Bu kapsamda, 10 Ocak 2024'te Birleşmiş Milletler (United Nations-UN) Güvenlik Konseyi, Babu’l Mendeb Boğazı'ndan geçen ticari gemiler de dahil olmak üzere Kızıldeniz'deki tüm devletlerin gemilerinin seyir hak ve özgürlüklerinin kullanılmasının önemini vurgulayarak, Husilerin ticari gemilere yönelik saldırılarını şiddetle kınayan 2722 (2024) sayılı Kararı kabul etmiştir.

(Kaynak: AB Konseyi Web Sitesi)

Bilgilerinize arz/rica ederim.

Saygılarımla,