2021 yılının sonuna yaklaşırken, küresel ekonomide yeni belirsizliklerin hakim olacağı bir dönemin eşiğindeyiz. Covid-19 küresel salgınının etkilerini üzerinden atmaya çalışan dünya ticaretinde,  lojistik tedarik zincirindeki kırılmaya artan enerji fiyatlarının ve imalat sektöründe yavaşlamanın eşlik etmesi bekleniyor. Enflasyon yükselirken, ülkeler faiz artırmaya devam ediyor. Enerji sıkıntısının dünyanın üretim merkezi Çin’in hızını yavaşlatması öngörülüyor. Amerikan Merkez Bankası’nın varlık alımını azaltması beklentisi de sermaye hareketlerini şekillendirecek. Bu gelişmeler ve buna bağlı olarak küresel talepteki canlılığın ne zaman ve ne ölçüde yavaşlayacağı da deniz ticaretinin yönünü belirleyecek. 

Dünya ticaretindeki canlanmaya bağlı olarak Baltık Kuru Yük Endeksi, 2008 küresel finansal krizinden bu yana en yüksek artışla Ekim 2021’de 5,600 puanı gördü. Şangay Konteyner Endeksi 4,500 dolara yükseldi. Çin limanları ile Kuzey Avrupa limanları arasında taşınan 40’lık konteynerin spot navlunu yıllık yüzde 565’lik artışla 14 bin 600 dolar oldu. Çok sayıda yeni gemi siparişi ile dünya deniz filosunun taşıma kapasitesinin önümüzdeki yıllarda artması beklense de küresel ekonomideki istikrarsızlık, deniz taşımacılığında stabilizasyonu geciktiriyor.

YENİ YOLLAR YENİ FIRSATLAR

Deniz taşımacılığında yüksek navlunlar ve tedarik zincirinde bozulma, ihracatının yarısını Avrupa Birliği’ne yapan ülkemize yeni tedarik merkezi olma fırsatı sunuyor. Yıllık ihracatımızın Eylül ayı sonunda döviz kurundaki artışın da etkisiyle 212 milyar dolara çıkması sevindirici bir gelişmedir. Ancak imalatımızın ithalata aşırı bağımlılığı, ihracatımızın ise düşük teknolojiye ve katmadeğere sahip ürünlerden oluşması, lojistik altyapıdaki eksiklerimiz, üretim ve tedarik merkezi olma hedefini sekteye uğratıyor. Ayrıca konteyner ve ekipman noksanlığı, yüksek navlunlar sanayiciyi ve ihracatçıyı da yeni arayışlara yöneltiyor. Son dönemde kendi gemisini ve konteynerini alan, denizcilik ve lojistik şirketini kuran firma sayısı giderek artıyor. Bu dönemde yeni Ro-ro ve konteyner hatları oluşturarak yakın bölgemize açılabilir, koster filomuzu yenileyerek ve kabotaj hattını destekleyerek lojistik performansımızı artırabiliriz. Bu konudaki görüşlerimizi İzmir’de bir araya geldiğimiz Ticaret Bakanımız Sayın Mehmet Muş’a arz ettik.

Pandemi nedeniyle 2020 sezonunda büyük sıkıntı yaşayan deniz turizminde ise bu yıl iç talebin de etkisiyle bereketli bir sezon yaşandı. Yat kiralamalarında ciddi artış olurken, marinalarımız yüksek doluluk oranını yakaladı. Deniz turizminden ekmeğini kazanan üyelerimiz bir nebze de olsa nefes aldı.

Kruvaziyer sektöründe 2022 sezonunda olumlu beklentiler içerisindeyiz. 27-30 Eylül’de katıldığımız Miami Cruise Global Fuarı’nda yaptığımız görüşmeler sonrasında, Türkiye’nin kruvaziyer turizm pazarına güçlü şekilde döneceğini gördük. Ege Port Kuşadası, 600 civarında gemi rezervasyonu ile gelecek yıl kendi rekorunu kırmaya hazırlanıyor. Sonbahar aylarına rağmen Kuşadası’na arka arkaya lüks yolcu gemileri yanaşıyor. Galataport İstanbul’un devreye girmesi ile İzmir’e de gemi seferlerinin önü açıldı. Costa, Türkiye seferlerine başlayacak. MSC de Türkiye çıkışlı seferlerine 2022’de başlayacağını açıkladı. Türkiye, Akdeniz’de vazgeçilmez bir destinasyondur. Kruvaziyer turizminde bir operatörün diğerini takip edeceğini, yeni operatörlerin de seferlerine başlayacağını düşünüyoruz. 

DENİZCİLİKTE YEŞİL DÖNÜŞÜM

Hem turizmde hem taşımacılıktaki pozitif gelişmelerin etkisini ödemeler dengesinin ilk sekiz aylık performansında da gördük. Geçen yıl 4,4 milyar dolar olan Ocak-Ağustos turizm gelirleri bu yıl 9,6 milyar dolara, 5,1 milyar dolar olan taşımacılık gelirleri 6,8 milyar dolara çıktı. Her iki sektöre verilecek destekler, Türkiye’nin cari dengesine daha fazla olumlu katkı sağlayacaktır.

Türkiye’yi denizci ülke yapma hedefiyle çalışırken, İzmir’in deniz ve liman kenti kimliğinin altını çizmeye devam ediyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde, İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi, Arkas, İzdeniz, İzmir Marina, Türkiye Yelken Federasyonu, Ege Açıkdeniz Yat Kulübü işbirliği ile 15-17 Ekim tarihlerinde düzenlenen 4. İzmir Körfez Festivali, olumsuz hava koşullarına rağmen oldukça keyifli ve heyecanlı geçti. Her geçen yıl bir adım daha atarak Körfez Festivali’ni uluslararası bir şenliğe dönüştürmekte ısrarcı olacağız.

TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat’a uyum çalışmaları, ülkemiz ihracatının devamı için yapısal dönüşümü zorunlu kılıyor. Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün 2050 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 50 azaltma hedefi ve Yeşil Liman Uygulamaları ile başlayan denizcilikteki yeşil dönüşümün genişleyerek devam etmesi bekleniyor.

Pruvanız neta, rüzgarınız kolayına olsun. Kalın sağlıcakla.

Yusuf ÖZTÜRK
İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi
Yönetim Kurulu Başkanı